اسب لنگ دولت قبل و زمستان بی‌خاموشی دولت جدید

داود حشمتی، نفت خبر:

زمستان گذشته را به یاد بیاوریم؛ همان روزهایی که نیروگاه‌ها با کمبود سوخت روبه‌رو بودند، بعضی شهرها خاموشی‌های پراکنده را تجربه می‌کردند و صداوسیما از مردم می‌خواست مصرف را کاهش دهند. آن روزها، دولتی که حالا رفته است، اشتباهش را گردن نگرفت همه‌چیز را به گردن « «کم‌کاری» دولت چهاردهم انداخت، درحالی‌که خود در همان ماه‌های ابتدایی سال تصمیمی گرفته بود که حالا نتایجش را کشور با گوشت و پوست لمس میکرد. حالا گزارش وزارت نفت نشان میدهد که امسال در مجموع ۲.۵ میلیارد لیتر نفت‌گاز بیشتری ذخیره‌ شده که سبب ثبت رکورد تاریخی ۳.۲ میلیارد لیتر ذخیره نفت‌گاز در نیروگاه‌ها شده است. گزارشهای وزارت نفت نشان میده که این رقم رشدی بیش از 128 درصد داشته است.

چه اتفاقی افتاده بود: در نیمه اول سال ۱۴۰۳، دولت ابراهیم رئیسی حجم ذخیره‌سازی گازوئیل در نیروگاه‌ها را به پایین‌ترین سطح چند سال اخیر رساند. نه به دلیل کمبود تولید، بلکه به دلیل صادرات بیشتر. سوختی که باید در مخازن نیروگاه‌های داخل می‌ماند تا زمستان با برق پایدار سپری شود، راهی بازارهای منطقه شد تا شاید در آمارهای صادراتی عددی زیباتر ثبت شود.

در ۳۱ مرداد ۱۴۰۳، درست همان روزی که دولت سیزدهم به پایان رسید، ذخایر نفت‌گاز نیروگاه‌ها دو میلیارد لیتر کمتر از سال قبل بود. یعنی کشور در آستانه‌ی تحویل دولت به مسعود پزشکیان، با ۲۷ درصد کسری در مخازن سوخت حیاتی خود روبه‌رو بود. گزارش رسمی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز این واقعیت را تأیید کرده است؛ گزارشی که از قضا در همان دوره مجلس اصولگرا منتشر شد و نمی‌توان آن را به «جناح مقابل» نسبت داد.

با این حال، همان روزها محسن منصوری، معاون اجرایی وقت رئیس‌جمهور، در گفت‌وگو با صداوسیما مدعی شد که «خاموشی‌های زمستانی نتیجه غفلت دولت جدید در ذخیره‌سازی سوخت بوده است». او و چهره‌هایی مانند امیرحسین ثابتی در رسانه‌ها تلاش کردند تصویری وارونه ارائه دهند و کمبود انرژی را به گردن دولت پزشکیان بیندازند.

واقعیت چه بود: در فروردین ۱۴۰۰، دولت روحانی ۸۰۰ میلیون لیتر گازوئیل به نیروگاه‌ها تحویل داده بود، اما دولت رئیسی در فروردین ۱۴۰۳ تنها ۶۰۰ میلیون لیتر. در اردیبهشت، روحانی یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون لیتر تحویل داده بود، در حالی که رئیسی در همان ماه تنها ۸۰۰ میلیون لیتر. در خرداد ۱۴۰۲، میزان ذخیره به سه میلیارد لیتر رسیده بود، ولی در خرداد ۱۴۰۳ فقط یک میلیارد و چهارصد میلیون لیتر. این یعنی در فاصله‌ی یک سال، ذخایر نیروگاه‌ها تقریباً نصف شد.

چنین روندی نه‌تنها غیرکارشناسی، بلکه از منظر امنیت انرژی خطرناک بود. در کشوری که تقاضای برق هر سال ۵ تا ۷ درصد رشد می‌کند، کاهش عمدی ذخیره‌ی سوخت نیروگاه‌ها چیزی شبیه بازکردن قفل درِ اضطراری یک هواپیمای در حال پرواز است. ما در مقابل این بی‌تدبیری، دولت جدید چگونه عمل کرد؟

چه کارهایی انجام شد: وزارت نفت دولت پزشکیان تمرکز را بر جبران این شکاف گذاشت. از شهریور تا آبان، میزان تحویل گازوئیل به نیروگاه‌ها به‌صورت چشمگیری افزایش یافت و موجودی مخازن تقریباً به سطح میانگین چند سال گذشته برگشت. همین اقدام باعث شد کشور بدون خاموشی گسترده از زمستان عبور کند؛ درحالی‌که هنوز هیچ طرح توسعه‌ی جدیدی در تولید برق یا پالایش سوخت به بهره‌برداری نرسیده بود.

به بیان دیگر، دولت جدید در حالی توانست از تکرار بحران جلوگیری کند که عملاً «اسب زین‌کرده‌ای» تحویل نگرفته بود. مخازن خالی، بودجه‌ی محدود، و اعتماد عمومی آسیب‌دیده از تصمیم‌های اشتباه گذشته، میدان کار را به میدانی جنگی تبدیل کرده بود. اما همین دولت توانست اسب لنگ دولت قبل را تیمار و نعل کند تا کشور با ثبات نسبی وارد فصل سرما شود.

نکته‌ی مهم‌تر اینجاست که عملکرد دولت جدید عملاً ثابت کرد گره‌ی کار در همان جایی بود که دولت رئیسی انکارش می‌کرد.

مسئولان پیشین مدعی بودند ذخیره‌سازی طبق روال انجام شده است، اما واقعیت می‌گوید نه‌تنها انجام نشده بود، بلکه بخشی از ذخایر به‌قصد صادرات تخلیه شده بود. اگر مدیریت تازه وزارت نفت در ماه‌های نخست وارد عمل نمی‌شد، زمستان ۱۴۰۳ به یکی از بحرانی‌ترین زمستان‌های انرژی کشور بدل می‌شد.

اکنون پرسش اصلی پیش روی افکار عمومی است:
آن‌ها که چنین تصمیم‌هایی گرفتند و کشور را در مسیر بحران انرژی قرار دادند، چه زمانی پاسخگوی خسارتی خواهند بود که به صنعت، نیروگاه‌ها و زندگی مردم زدند؟ چرا هیچ گزارشی از سوی نهادهای نظارتی درباره‌ی فروش یا خروج غیرمنطقی سوخت منتشر نمی‌شود؟ و چرا همان کسانی که باید پاسخ دهند، امروز در نقش مدعی ظاهر می‌شوند؟

دولت پزشکیان با وجود همه‌ی فشارها و وضعیت اقتصادی سخت، در مسیر بازسازی ظرفیت انرژی کشور گام برداشت. اگر دولت قبل به‌جای نمایش‌های آماری و وعده‌های شعاری، سیاستی واقع‌بینانه در ذخیره‌سازی سوخت اتخاذ کرده بود، امروز نیازی به این همه جبران و هزینه نبود.

واقعیت این است که کشور نه با شعار، بلکه با سوخت اداره می‌شود؛ و آنکه انبار را خالی تحویل می‌دهد، حتی اگر ده‌ها تریبون در اختیارش باشد، نمی‌تواند حقیقت را پنهان کند.

انتهای پیام